De financiering van de energietransitie

Interview met Danny Benima, CFO Stedin

Danny Benima is sinds 1 januari 2019 Chief Financial Officer van Stedin Groep. Hiervoor heeft hij op diverse financiële posities bij Arcadis en Stork gewerkt. Wij spraken hem over de financiering van de energietransitie en de samenwerkingen die Stedin Groep in deze transitie aangaat.

Dit interview is afgenomen voor de COVID-19 crisis.

Stedin en de energietransitie

Stedin Groep is een jong bedrijf en is pas sinds 2017 volledig onafhankelijk van Eneco. De netbeheerders binnen Stedin Groep, Stedin en Enduris zijn verantwoordelijk voor de regionale distributie van elektriciteit en gas in het grootste gedeelte van de Randstad, Utrecht en Zeeland. Ook een deel van Noord-Holland en Friesland hoort erbij. Stedin maakt onderdeel uit van de vitale infrastructuur in de BV Nederland.

Op het moment dat wij met Danny spreken is de energietransitie een hot topic. Het stelt de netbeheerders echter ook voor een enorme uitdaging. De vraag naar energie neemt toe en verandert. Auto’s worden elektrisch, de industrie vervangt olie en gas door schone stroom. Gebouwen gaan van het aardgas af en zullen meer stroom nodig hebben voor verwarmen en koken. Alles moet schoner, slimmer en dus anders. Zo ook het netbeheer. Danny: “Om te kunnen voldoen aan de veranderende vraag en ervoor te zorgen dat het energienet betrouwbaar blijft, moet Stedin Groep in toenemende mate investeren in de infrastructuur. In 2016 werd er nog 400 miljoen geïnvesteerd in het net. Het jaar 2019 verwachten we met zo’n 650 miljoen euro af te sluiten. Dit betekent dat de investeringen binnen 4 jaar met ruim 60 procent zijn gestegen. Het totaal van investeringen zal zo’n €7 miljard zijn tot 2030.  We verwachten dat dit bedrag eerder verder toeneemt dan afneemt. Op een huidig balanstotaal van rond de € 7 miljard is dat fors.”

Stedin worstelt volgens Danny daarom met de vraag hoe de transitie betaalbaar kan worden vormgegeven.

De investeringen die Stedin moet doen vanwege de energietransitie komen bovenop de lopende investeringen die nodig zijn om het elektriciteit- en gasnet goed te laten functioneren. De toegestane inkomsten van Stedin groeien minder hard dan nodig is om al deze investeringen in de toekomst te kunnen blijven financieren.

Danny Benima: ,,De enorme investeringen in de energietransitie vragen de komende jaren veel van onze financiële positie. Wij hebben een maatschappelijke taak om ons energienet betrouwbaar te houden, nu en in de toekomst. Daarom bekijken we met verschillende stakeholders de financieringsmogelijkheden van de energietransitie.”

Alternatieven bronnen van Energie

Het klimaatakkoord bevat volgens Danny op hoofdlijnen duidelijke afspraken. Zo hebben netbeheerders de taak om in 2030 1.8 miljoen laadpalen te realiseren. Op dit soort punten is het klimaatakkoord helder en biedt het Stedin een duidelijk werkgebied.

Anderzijds laat de klimaatvisie van de overheid ook ruimte voor de markt om haar eigen positie te vinden. Ontwikkelingen zoals waterstof, als alternatief voor elektrisch rijden, moeten dan ook door Stedin nauwkeuring in de gaten worden gehouden. De netbeheerder probeert een leidende rol in het publieke debat te pakken. “Door bijvoorbeeld zelf positie papers te schrijven, zoals we onlangs voor waterstof hebben gedaan, kan Stedin als kennisdrager de markt richting geven.”

Daarnaast werkt Stedin ook actief mee aan pilot projecten. Zo noemt Danny bijvoorbeeld het Power2Gas project in Rozenburg waarbij een huis voor het eerst volledig op waterstof verwarmd wordt.

Danny geeft aan dat de informatie die Stedin opdoet bij deze projecten ook publiekelijk uitgedragen wordt: “De kennis die wij hebben maakt dat we afgelopen tijd bewust de media hebben opgezocht, zo kunnen we een duidelijk signaal laten horen”. Ondanks dat het opzoeken van de media het maatschappelijke debat op gang helpt, is er tijd nodig voor deze verandering. Wanneer je kijkt naar de financierbaarheid van de energietransitie benadrukt Danny nogmaals dat de huidige modellen het onmogelijk maken om vooraf grote investeringen te doen in de (energie)infrastructuur. Er moet gezocht worden naar nieuwe manieren om de transitie te betalen en die kunnen alleen gevonden worden als ketenpartners en de overheid met elkaar samenwerken.

Gemeenten, de rijksoverheid en andere netbeheerders

Stedin staat zelf middenin de ketensamenwerking. “De gemeentes zijn in verschillende hoedanigheden aan Stedin verbonden. Zowel als aandeelhouder, partner en klant.” Volgens Danny helpt het om met elkaar in gesprek te gaan over de gezamenlijke doelen van de energietransitie. Ondanks dat de gemeentes als aandeelhouders een andere pet op hebben, zien zij zich, als een maatschappelijke partner van Stedin. “In het kader van de energietransitie hebben alle gemeentes er belang bij dat we invulling geven aan onze opgave in de energietransitie en staan zij ook open voor ons verhaal”

Ook bij de rijksoverheid deelt Stedin haar opgedane kennis actief. Volgens Danny is er veel te winnen als de overheid de regie meer naar zich toe zou trekken. ”We hebben duidelijkheid nodig over wat, waar, wanneer gerealiseerd moet worden. Alleen dan doen we de juiste investeringen en zorgen we er samen voor dat de infrastructuur betrouwbaar en betaalbaar blijft.”

”We hebben duidelijkheid nodig over wat, waar, wanneer gerealiseerd moet worden. Alleen dan doen we de juiste investeringen en zorgen we er samen voor dat de infrastructuur betrouwbaar en betaalbaar blijft.”

Samenwerking met ketenpartners en het bedrijfsleven

De netbeheerders in Nederland zien de energietransitie dan ook als een gemeenschappelijke uitdaging. Samenwerking en overleg is daarin op zowel horizontaal als verticaal niveau essentieel. Om de energietransitie te laten slagen moet het bestuurbaar zijn. In Nederland zijn we, volgens Danny, gelukkig goed in grote uitdagingen klein maken en op die manier het mondiale probleem te vertalen in een landelijk, en later regionaal kader. Dat wordt in de praktijk nu al vormgegeven in de RES (Regionale Energie Strategie) aanpak. Zo maken we de transitie behapbaar en concreet.

In het bedrijfsleven ziet Danny steeds meer begrip voor de netbeheerders. Er is steeds meer bewustzijn voor de enorme uitdaging en de langjarige trajecten waarin zij zitten. In dit verband helpt het als er vanuit het bedrijfsleven vroegtijdig inzicht wordt gegeven in hun investeringsplannen, zodat de Netbeheerder deze tijdig in haar planning kan opnemen. Voor deze dialoog staan wij dan ook altijd open.